Jak sprawdzić czy masz zespół metaboliczny?

Możesz samodzielnie zorientować się czy Ty lub ktoś z Twoich bliskich nabył tę nieprawidłowość.

Zespół metaboliczny utożsamiany jest z insulinoopornością.

Naraża nas na takie schorzenia jak:

cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, wylewy, podwyższone ryzyko powstania nowotworów.

Dodatkowo oczywiście wiąże się z nadwagą, otyłością, problemami ze schudnięciem.

Insulinooporność zadziwiająco często idzie w parze z zespołem policystycznych jajników, chorobami tarczycy, Hashimoto, chorobami autoimmunologicznymi, problemami z układem rozrodczym kobiet, problemami z zajściem w ciążę.

BMI

Podaję to bardzo ogólnie, ponieważ nie zawsze jest to pewny wskaźnik. Ale dla orientacji warto sprawdzić.

Obliczanie BMI = waga/wzrost do kwadratu

ogólnie BMI

do 24,9 prawidłowe

od 25-29.9 to nadwaga,

od 30-39,9 otyłość,

i powyżej 40 to tzw.otyłość śmiertelna

Obwód pasa

– u kobiety >89cm,

– dla mężczyzn >102cm

Czy mając prawidłowe BMI możemy spać spokojnie? Niekoniecznie. Przy prawidłowej wadze też może się rozwinąć zespół metaboliczny. Właśnie obwód pasa jest wskazówką, która powinna zwrócić naszą uwagę, ponieważ przy nadmiarowym obwodzie obserwujemy znaczną ilość tkanki tłuszczowej trzewnej, w okolicy brzucha.

Z kolei podwyższony BMI nie zawsze musi oznaczać, że mamy zespół metaboliczny. Jeśli masz dużą masę mięśniową, ponieważ intensywnie ćwiczysz siłowo, będziesz mieć powyższone BMI, bo w masie masz przewaga to mięśnie.

Waga

Jeśli szybko przybierasz, a trudno Ci schudnąć, to jedna z ważnych wskazówe, że możesz mieć zespół metaboliczny.

Zespół metaboliczny idzie w parze z insulinopornością. Często mówię, że podwyższona insulina zachowuje się jak kluczyk, który zamyka komórki tłuszczowe, nie pozwalając na schudnięcie. Mechanizm jest taki, że insulina upośledza proces lipolizy, czyli rozpuszczania lipidów. Nazywamy to inaczej spalaniem tkanki tłuszczowej. Dlatego jedzenie pięciu lub więcej małych posiłków, które powodują piki insulinowe, słabo się sprawdza, gdy chcesz schudnąć.

Im więcej insuliny tym trudniej schudnąć. Im dłużej utrzymuje się jej podwyższony poziom, tym mniejsza szansa na schudnięcie. Aby osiągnąć efekt, warto jeść rzadziej. Przerwy pomiędzy posiłkami powinny wynosić 4,5-5,5 godziny, czyli tyle, ile potrzebuje insulina, by opaść.

Obniżonony nastrój

W zespole metabolicznym charakterystyczne mogą być takie stany, jak drażliwość, obniżony stan samopoczucia, stany depresyjne, mgła mózgowa.

Ma to związek ze stanami zapalnymi w organizmie.

Nadmierny apetyt

W zespole metabolicznym, w insulinooporności, często występuje leptynooporność.

Leptyna to hormon głodu, który odpowiada za sytość. Wydziela się leptyna, ale nie wiąże się z receptowami na wystarczającym poziomie, więc jesteśmy szybko głodni po posiłku. jeśli po dwóch trzech godzinach jesteś glodna, to nie jest normalne.

Bycie głodnym krótko po posiłku towarzyszy zespołowi metabolicznemu.

Brak sygnału przejedzenia słodkim

Czy możesz jeść słodkie i jeść, i nic nie jest wystarczająco słodkie? Nie należysz do wyjątków, ale nawet jeśli ilość osób, które mają tak, jak Ty, zbliża się do pojęcia „norma”, nie jest to objaw normy. Wrażliwość naszych kubków smakowych jest rozregulowana w zespole metabolicznym. Prawidłowo działające odbierają od mózgu informację „dość!”. Nieprawidłowo działające „wyłączają się”. Ma to związek z faktem, że większość produktów gotowych jest dosładzana, nawet jeśli już tego nie czujesz. Po odzyskaniu właściwego smaku będziesz zdziwiona, że to, co kiedyś jadłaś, jest aż taka słodkie.

• Jednym ze sposobów powrotu do naturalnego poczucia smaku jest odżywianie niskowęglowodanowe.
• Inny prosty sposób to posty 36-ciogodzinne, raz w tygodniu. Na samej wodzie. Żadna dieta sokowa, dieta warzywna czy warzywno owocowa, nie nazywa się postem. W dietach tego typu dostarczasz pokarm, a zatem Twój układ pokarmowy nadal jest obciążany. Organizm nie ma szansy na przejście w tryb odżywiania endogennego. Tylko w poście (na samej wodzie) może to zrobić i włączyć w organizmie samouzdrawianie.
• Możesz też skorzystać z mojej propozycji sesji hipnotycznych – nazywam to czasem „szczepionką na słodycze”. Standardowo jest to proces mentalny włączony w hipnotyczne odchudzanie.

Niski poziom energii

Zmęczenie, szybki spadek energii w ciągu dnia lub nawet jej brak już od rana to jeden z dotkliwych objawów insulinooporności. W insulinooporności, pomimo spożywania posiłków, Twoje komórki nie mają możliwości dożywienia się. Insulina, która od dawna była często na zbyt wysokim poziomie, nie radzi sobie z otwieraniem komórek na przyjęcie pożywienia. Receptory insulinowe w komórkach straciły wrażliwość, dlatego insulina nie może ich otworzyć. Trzustka produkuje więc więcej i więcej insuliny, ale to pomagało na krótko. Zatem komórki mają coraz mniej energii. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do dystrofii mięśni. Wejście na drugie piętro sprawia problem nawet młodej osobie. Na nic nie masz ochoty.

Taki stan dotyczy już nawet dzieci, a przecież one zawsze znane były z ogromnej ilości energii.

Możliwe, że po posiłku odczuwasz dużą senność, do tego stopnia, że musisz się położyć. Tak się dzieje szczególnie, gdy w posiłku jest dużo węglowodanów. To one powodują wydzielanie tryptofanu, ten przeszktałca się w serotoninę, a ta w melatoninę czyli hormon snu. Nic, tylko się położyć i spać, najlepiej cały dzień…

Jeśli tak masz, to szybko zauważysz niemal cudowną zmianę po śniadaniu, które nazywam posiłkiem mistrzów: jajecznica z jednego całego jajka i 3-4 żółtek, na 1/4 kostki masła, przed którą zjesz kiszoną kapustę albo surówkę. Bez chleba, bez węglowodanów. Zastrzyk energii będzie Ci dodawał skrzydła równomiernie i długo. Sytość na 5 godzin to norma. I przestań bać się tłuszczu.  Po takim posiłku białkowo tłuszczowym możesz cały dzień funkcjonować z wysokiem poziomem energii.

 Cholesterol i trójglicerydy

Zespół metaboliczny, insulinooporność, to otłuszczona wątroba.

Dlatego przy badaniu możesz zauważyć zaburzenia w lipidogramie.

Przy badaniu LDL, HDL i trójglicerydów może okazać się, że masz wysoki poziom trójglicerydów – ponad 150 mg/dl lub więcej.

A przy tym, prawie zawsze, niski HDL – u mężczyzn mniej 40 mg/dl, u kobiet mniej niż 60 mg/dl.

Im bardziej otłuszczona wątroba, tym gorzej pracuje, a im gorzej pracuje tym mniej wytwrza HDL.

Patrz więc na stosunek trójglicerydów do HDL.

On pokazuje i zdrowie metaboliczne i ryzyko występownia chorób układu sercowo-naczyniowego.

Idealny stosunek to poniżej 1, 1-2 jeszcze w miarę w porządku, 2-3 już jest niepokojący, a jeśli powyżej 3, czas się mocno zabrać za siebie.

Jeśli już masz wyniki badań, policz również cholesterol resztkowy. To on jest wskaźnikiem najlepszym jeśli chodzi o występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego.

Jak się to liczy?

Od całkowitego cholesterolu odejmij HDL i LDL i sprawdź, ile Ci wyszło.

<17 świetny wynik

17-22 dobry

23-30 wynik jeszcze do zaakceptowania

powyżej 30 niepokojący i to zdecydowanie czas na zmianę.

Glukoza na czczo

To badanie potocznie nazywane badaniem cukru. Na pewno przydatne. Ale czy wystarczające?

Generalnie mówi się, że prawidłowy poziom glikemii na czczo to 70-100 mg/dl. I jest to przedział przeciętny. U sportowców może być na naturalnie wyższym poziomie. Nie możemy więc patrzec tylko na jeden parametr i na pewno nie na ten jeden. Jeśli przy rutynowych badaniach krwi otrzymasz wynik zbyt wysoki, to wskazówka, by pójść z badaniami dalej.

Warto wtedy zrobić lipidogram. I już te dwa wyniki, gdy glukoza i trojglicerydy są podwyzszone, mamy na pewno informację, że jemy tak duzo lub tak nieprawidłowo, że nie jesteśmy w stanie tego spalić.

Hemoglobina glikowana – Hb1ac

Może nie jest to idealny wskaźnik zespołu metabolicznego, ale przy sprawdzaniu pozostałych warto wziąć i ten pod uwagę. Wynik powinien wynosić mniej niż 6%,a im mniej, oznacza lepiej.

Poziom hemoglobiny glikowanej pokazuje nam obciążenie erytrocytow w dłuższym okresie czasu. Otrzymujemy informację o średnim poziomie glukozy z ostatnich 3 miesiecy. Dlaczego jednak może to być czasem mylące? Statystycznie zakłada się w tym badaniu, że erytrocyty czyli czerwone krwinki, żyją 3 miesiące i wynik jest obliczany na tej podstawie. Są jednak wyjątki i erytrocyty czasem żyją nawet 4 miesiące. A to znacząco wpływa na interpretację badania. Tak się może zadziać, gdy robisz różnego typu modyfikacje dietetyczne. Wpływ na to mogą mieć też choroby, w których podwyższona jest żywotność erytrocytów. Bardziej jasne będzie kolejne badanie.

Jedno z badań pokazało, że nawet ponad 70% osób z insulinoopornością może mieć prawidłowy wynik tego badania. Może więc warto zacząć od insuliny?

Krzywa glukozowa, krzywa insulinowa

Gdy Hb1ac jest w normie, znacznie pewniejsze wyniki otrzymasz, badając glukozę i insulinę. I o ile badanie glukozy zlecano Ci stosunkowo często, o tyle badanie insuliny na czczo ciągle jeszcze należy do rzadkości. A szkoda. Jeśli byłaś w ciąży, wtedy możliwe, że przeszłaś to badanie, i to zapewne z obciążeniem glukozą, a zatem trzykrotne pobranie krwi w odstępie czasowym.

Badanie insuliny z obciążeniem zawsze powinno być zalecane przez lekarza, to znaczy – nie powinno się go wykonywać na własną rękę. Jest to badanie mocno obciążające trzustkę, więc nie powinno się go wykonywać częściej, niż raz na dwa lata.

Za to badanie insuliny na czczo, bez obciążenia, jest świetną wskazówką, wystarczającą w znakomitej większości przypadków, a możesz je wykonać samodzielnie.

Jeśli przy badaniu insuliny na czczo będzie ona wynosić powyżej 6 jednostek, jest to wskazówka, że masz już nieprawidłowy metabolizm i insulinooporność. Pamiętaj jednak, że taka diagnoza to nie orzeczenie o chorobie, lecz o tym, że czas zmienić nawyki żywieniowe. Z insulinooporności możesz wyjść i to łatwo. A wraz z tym uzdrowisz wiele funkcji i procesów w swoim organizmie.

A jeżeli chcesz przebadać się głębiej, zgłoś się do swojego lekarza i porozmawiaj o badaniu insuliny z obciążeniem glukozą.

aminotransferazy asat i alat

To badanie jest bardzo przydatne do diagnozowania niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Jeszcze kilka lat temu na szkoleniach mówiłam, że to coraz powszechniejsze zjawisko. Dziś staje się niemal plagą. Co my takiego robimy, że mamy wysokie ryzyko stłuszczenia wątroby, nawet jeśli nie pijemy alkoholu?

Jemy fruktozę. Tak, niestety. Zalecenie jedzenia pięciu porcji owoców i warzyw dziennie zastępujemy czasem pięcioma albo i kilkudziesięcioma porcjami owoców, tłumacząc siebie tym, że przecież „owoce są zdrowe”. No cóż. Pijemy na potęgę soki owocowe, które zawierają ogromną ilość cukrów. A wśród nich większość to fruktoza, która jest metabolizowana nieco inaczej niż glukoza. Glukoza może być magazynowana w mięśniach i w wątrobie. Fruktoza, niestety, nie jest magazynowa nigdzie. Każdy jej nadmiar od razu idzie w tłuszczyk. Najpierw wokół narządów wewnętrznych.

Przy badaniu ALAT ASAT, w zespole metabolicznym ALAT będzie powiekszony od 1-3 razy. Natomiast stosunek ASAT do ALAT wskazuje na niealkoholowe stłuszczenie wątroby, gdy będzie mniejszy niż 1, a nawet niż 0,8. Przy takim wyniku należy zrobić badania obrazowe pod kierunkiem lekarza.

zmiany skórne

To coś, co nie występuje zawsze. Ale jeśli już występuje, może być ważną motywacją do wzięcia się za swoje zdrowie.

Takie zmiany, jak:

• włókniaki – są wskazówką o insulinooporności lub nawet cukrzycy. Czasem są miękkie, czasem twarde. Mogą występować na powiekach, szyi, w pachwinach, na piersiach, pod pachami. Stanowią alarmujący sygnał, że należy zadbać o metabolizm.;
• łuszczyca;
• trądzik;
• nadmierne owłosienie u kobiet, występujące w miejscach typowych dla mężczyzn – twarz, plecy, klatka piersiowa;
• zapalenie tkanki łącznej;
• rogowacenie ciemne, występujące na karku, w zgięciach łokci lub pod kolanami,

To wskazówki insulinooporności. A ta stanowi wrota do cukrzycy typu II.

kłopoty hormonalne

– u mężczyzn obniżenie testosteronu całkowitego jak i wolnego testosteronu.

u kobiet – androgenizacja – męskie cechy u kobiet – wypadanie włosów, łysienie androgenowe, zaburzenia miesięczkowe, owłosienie na twarzy, piersiach, w dole pleców.

nadciśnienie

Statystycznie, normalne ciśnienie to od 90/60 do 120/80.

Pierwszy stopień nadciśnienia 130/80 i to jest jedna ze składowych zespołu metabolicznego.

I dla wielu osób „zadziwiający” efekt przywrócenia zdrowia metabolicznego to odzyskanie właściwego ciśnienia. A przecież pokazuje to tylko, że wiele z tych rzeczy, na które oferuje się nam z automatu „weź pigułkę”, nie wymaga niczego więcej, jak odzyskania zdrowego rozsądku – w odżywianiu, dbaniu o siebie, w docenieniu podziału doby na 8 godzin pracy, 8 godzin snu, 8 godzin czasu rodzinnego. Proste? Hha… tak, wiem. A jednak.